Aan deze editie van de Ruslanddag was enige spanning voorafgegaan in verband met een eventueel tekort aan aanmeldingen. Gelukkig bleek bezorgdheid achteraf niet nodig: de dag werd bezocht door zo’n 50 deelnemers, die vanaf 10 uur het Koninklijk Conservatorium in Den Haag binnendruppelden.

Buiten regende het, maar binnen stond de koffie klaar. Na een kopje koffie of thee genoten te hebben, gingen de deelnemers naar de plenaire zaal voor de openingslezing “Muziek en Polemiek in de Russische poezie” van Eric Metz (UvA). De lezing was een tweeluik, en dat kwam goed uit, want door een foutje van de afdeling planning moest het publiek middenin de lezing verkassen naar een andere ruimte. De pauze die daardoor genomen moest worden, kon Eric gelukkig in zijn verhaal inpassen.

Eric belichtte in zijn lezing de rol van de vertaler, en liet daarbij zien op welke manier een vertaler te werk kan gaan, bijvoorbeeld vanuit de brontaal, of via een woordelijke подстрочник. Belangrijke vraag hierbij is: hoe vrij kan/mag/moet een vertaler zijn? Eric gaf voorbeelden aan de hand van het werk van Hans Boland en liet diens gelijkenis met Aleksandr Poesjkin zien.

Het tweede deel van de lezing was met name gewijd aan het gedicht van Konstantin Bal’mont dat ook onderwerp van de vertaalwedstrijd was: ‘Воспоминание о вечере в Амстердаме’.

Van 12 tot half 2 was er lunchpauze. Men kon deze tijd gebruiken om bij te praten met collega’s en vrienden. Uiteraard sloegen velen tijdens deze pauze hun slag bij de stand van boekhandel Pegasus die met een groot assortiment én nieuwe medewerker Pim (opvolger van Wim), naast de ons vertrouwde Nicole aanwezig was.

Workshops
Na de lunchpauze was het tijd voor de parallelsessies. Er was keuze uit vier. De organisatie heeft gemerkt dat een dergelijk ruim aanbod, dat nagestreefd wordt omdat er voor ‘ieder wat wils’ moet zijn, kan leiden tot keuzestress bij de deelnemers. Sommigen wisselden op het laatste moment nog van de ene naar de andere workshop. Gelukkig was dat dit jaar geen probleem omdat geen enkele workshop helemaal volgeboekt zat c.q. voor slechts een beperkt aantal deelnemers kon worden gehouden.

Documentairemaakster Masha Novikova gaf een kijkje achter de schermen van de documentairemaker. Zij had een indrukwekkend verhaal over met name haar ervaringen in Tsjetsjenië. In de interviews met volwassenen en kinderen liet ze zien hoe ingrijpend de gebeurtenissen in Tsjetsjenië de laatste decennia zijn geweest. Verder zag het publiek beelden uit de documentaire die Masha maakte over oorlogsfotograaf Oleg Klimov, o.a. over de eenzaamheid van zijn bestaan, zowel ter plaatse als thuis, alsmede uit de documentaire die ze over Anna Politkovskaja maakte. Ze vertelde daarbij welke invalshoek zij koos en waarin die verschilt van het perspectief van  collega-documentairemakers.

Katya Dorofeeva (UvA) praatte het publiek in een interactieve lezing bij over twee- en meertaligheid en de mythes daaromtrent, zoals bijvoorbeeld: 1 bilinguïst = 2 x 1 monolinguïst (niet waar!) en: de twee talen dienen precies evengoed beheerst te worden om jezelf tweetalig te mogen noemen (niet waar!). Ze liet de intussen alom bekende voordelen zoals cognitieve voorsprong, multitasking, etc zien, alsmede de uitdagingen die meertaligheid in het gezin en op school – waar onderwijzers vaak nog een gebrek aan kennis op het gebied van meertaligheid tentoonspreiden – met zich meebrengt. Katya is onlangs een facebookpagina gestart waarbij ze ouders van twee- of meertalige kinderen (van wie één taal in elk geval Russisch is) helpt: Мамы многоязычных детей. Мастерская билингвизма. Zie onze nieuwsbrief voor de link naar Facebook.

Bij Alla Peeters-Podgaevskaja (UvA) konden deelnemers genieten van de interactieve lezing “Foreigner talk”, de imitatie door native speakers van de manier waarop buitenlanders hun taal spreken. De ideeën die native speakers hebben over de taalverwerving van T2-gebruikers hoeven niet overeen te komen met het werkelijke verloop daarvan. Alla presenteerde twee onderzoeksmethodes naar Russische Foreigner Talk.

De vierde workshop werd verzorgd door Kolja Meeuwsen, docent aan het conservatorium in Den Haag en de Universiteit Leiden, en zelfstandig musicus. In de workshop van Kolja, die overigens geen Russische roots heeft, stonden de recentelijk teruggevonden wasrollen van Julius Block centraal. De wasrol is een voorloper van de grammofoonplaat en kon worden afgespeeld op een ‘fonograaf’, waarvan Kolja een origineel exemplaar had meegenomen. Het publiek heeft genoten van, onder andere, de allereerste geluidsopnamen van een vertolking van een Bach-compositie, het stemgeluid van Tolstoj en latere opnames van een piepjonge Jascha Heifetz op viool en Sergej Rachmaninov op piano. Een prachtige reis door de Russische muziekgeschiedenis waarin Kolja iedereen met veel enthousiasme meevoerde!

Vertaalwedstrijd
Na een korte theepauze was er de afsluitende bijeenkomst in de plenaire zaal waar de winnaar van de vertaalwedstrijd die de Sectie Russisch dit jaar voor de tweede keer uitgeschreven had, bekend werd gemaakt. De jury was vol lof over de zes personen die zich hadden ingespannen om iets moois te maken van het gedicht “Воспоминание о вечере в Амстердаме” van Konstantin Bal’mont. De winnaar was dezelfde als vorig jaar: Ad Winnubst! Ad was unaniem door de driekoppige jury aangewezen. Voor de goede orde: de jury krijgt de vertalingen geanonimiseerd te zien. Lees hier het verslag van de vertaalwedstrijd, inclusief juryrapport en winnende vertaling. Wij hopen van onze vertaalwedstrijd een terugkerend evenement te maken, en we doen ons best om u volgend jaar ook weer een fijne uitdaging voor te schotelen!

De afsluitende borrel, die werd aangeboden door de Sectie Russisch, stond gepland tot 17 uur, maar pas om 17.45 uur verlieten de laatste deelnemers het gebouw. Gelukkig kijken de medewerkers van het Koninklijk Conservatorium niet op een kwartiertje, want een dag als deze is er zeker ook voor bedoeld om lekker bij te praten, nieuwe vormen van samenwerking te bespreken, en elkaar te inspireren. In een Nederland waarin het talenonderwijs het bepaald niet makkelijk heeft, is dat van groot belang.