Op het ogenblik is de behoefte aan NT2-lesmateriaal voor Russisch- en Oekraïenssprekenden heel groot. Ook is er behoefte aan meer kennis over het Russisch en het Oekraïens. In dit overzicht zet ik een paar tips op een rijtje, met inbreng van Eva den Hartog, waarvoor hartelijk dank. Deze pagina wordt waar mogelijk aangevuld met nieuwe informatie. Aanvullingen zijn van harte welkom via leraren.russisch@gmail.com.

Introduction to Dutch – gratis cursus
Introduction to Dutch is een gratis cursus (MOOC). De cursus beslaat drie weken en is bedoeld voor iedereen die Nederlands wil leren of van plan is Nederland te bezoeken voor werk, studie of plezier. Deelnemers hoeven geen kennis van het Nederlands te hebben om met de cursus te starten. Onderwerpen als zichzelf voorstellen en vertellen over familie, vrienden, werk of studie komen aan de orde en korte films geven een indruk van het wonen en leven in Nederland.

Deze cursus is ontwikkeld door het Talencentrum van de Rijksuniversiteit Groningen en is vanwege de toestroom van Oekraïense vluchtelingen voorlopig permanent beschikbaar. Iedereen kan op elk gewenst moment beginnen met de cursus.

Delft Dutch Course for Beginners – Online zelfstudiecursus
In deze online zelfstudiecursus Nederlands voor beginners van de Technische Universiteit Delft leer je Nederlands met veel actieve oefeningen, spreekopdrachten, schrijfopdrachten en interactieve video’s die de belangrijkste constructies uitleggen. De cursus duurt zes weken. Het kost je 8-10 uur om elke week het cursusmateriaal door te nemen. Een basiskennis van het Engels is vereist voor deze cursus. De cursus is gratis, er zijn geen kosten aan verbonden. Op het inschrijfformulier wordt je wel gevraagd akkoord te gaan met onze algemene betalingsvoorwaarden.

Kijk regelmatig op de website voor de laatste informatie en nieuwe startdata!

Zelfstudiesets Nederlands – Oekraïens / Nederlands – Russisch
Met de gratis zelfstudiesets kunt u veel gebruikte woorden en zinnen in het dagelijks leven oefenen. Er zijn twee verschillende sets, waarin u de Nederlandse woorden en zinnen kunt leren met vertalingen in het Oekraïens en in het Russisch. Deze studiesets zijn zowel te gebruiken voor Oekraïense vluchtelingen die Nederlands willen leren, als voor iedereen die hen helpt en die Oekraïens of Russisch wil leren.
De woorden en zinnen kunnen met het digitale leerprogramma Quizlet geoefend worden. De Nederlandse woorden en zinnen kunnen beluisterd worden door op het icoontje voor ‘luidspreker’ te drukken. Helaas kent Quizlet de Oekraïense uitspraak niet, dus de Oekraïense woorden en zinnen kunnen niet worden beluisterd. De Russische taal wordt wel ondersteund en kan wel beluisterd worden.
– Introduction to Dutch – Нідерландська для початківців (Nederlands-Oekraïens)
– Introduction to Dutch – Нидерландский для начинающих (Nederlands-Russisch)

Handig om te weten:
Met de zoekterm ‘Oekraïens’ vind u nog veel meer oefensets in Quizlet, met andere thema’s. Samen zijn ze een heel goede manier om Nederlands of Oekraïens te leren. De zoekterm ‘Russisch’ levert teveel ruis op. Beter is het te zoeken op ‘Russisch Nederlands’. Vaak zijn er oefensets gemaakt bij de verschillende lesmethodes. Je vindt ze door te zoeken op de titel van de methode, eventueel in combinatie met de taal.

Moedertaal in NT2 (MoedINT2) – Russisch.
In de webapp MoedINT2 zijn moedertaalspecifieke problemen en kansen bij het leren van Nederlands te vinden, voor verschillende talen. Op deze pagina vindt u de belangrijkste verschillen tussen het Nederlands en het Russisch. Moedertaal in NT2 is een project van de Universiteit Utrecht. Lees hier meer over de app, NT2-handleidingen, achtergrondinformatie en tips voor verder lezen.

NT2-handleiding Russisch
Voor het project Moedertaal in NT2 van de Universiteit Utrecht schreef Anastasiya Polozun in 2015 een masterscriptie NT2-handleiding Russisch. Een ondersteunend naslagwerk voor NT2-docenten die werken met cursisten met het Russisch als moedertaal. De scriptie is gebaseerd op een contrastieve analyse tussen beide talen. Knelpunten voor moedertaalsprekers van het Russisch die Nederlands leren worden in kaart gebracht, met bijbehorende oefeningen. U vindt de scriptie in pdf ook hier.

Uitspraak van het Nederlands – Uitspraakvideo’s op YouTube
Het Talencentrum van de Rijksuniversiteit Groningen heeft een serie korte video’s gemaakt over de uitspraak van de Nederlandse klanken. In deze afspeellijst staan alle uitspraakvideo’s bij elkaar. Er staan 20 klanken centraal. Per klank vindt u video’s met uitleg en oefenvideo’s met luisteropdrachten en reproductieoefeningen.

Фонетика нидерландского языка – Fonetiek van het Nederlands
Fonetiek van de Nederlandse taal voor Russischsprekenden (Фонетика нидерландского языка). Playlist van zeven uitspraakvideo’s door Katerina Teresjko (Катерина Терешко). Zie ook haar andere video’s.

NT2 voor hoogopgeleiden. Grammaticavideo’s
Dit is de gratis playlist van alle dertig grammaticavideo’s bij de beginnersmethode Nederlands in gang, hoofdstukken 1 tot en met 18 (A0>A2).
Dit is de gratis playlist van alle veertien grammaticavideo’s bij Nederlands in actie, hoofdstukken 1 tot en met 7 (A2>B1). (Let op: in juli 2022 verschijnt de 4e, geheel herziene druk). Deze grammaticavideo’s zijn ook los van de boeken te gebruiken.

Bij de boeken van uitgeverij Coutinho is steeds een website beschikbaar met interactieve oefeningen. Tip: Klik op ‘Dit boek inkijken’ om het eerste hoofdstuk gratis in te kijken.

Zichtbaar Nederlands – visuele grammatica van het Nederlands
Bas van der Ham is de auteur van het grammaticaboek Zichtbaar Nederlands. Klik op ‘Dit boek inkijken’ voor een aantal onderwerpen, zoals pluralis, relatief pronomen, infinitief, imperatief. Bij dit grammaticaboek hoort een website met (spreek)oefeningen.
De slavist Bas van der Ham werkt aan de Adam Mickiewicz Universiteit te Poznań. Naast het boek heeft Van der Ham ook de interactieve website Zichtbaarnederlands.nl gemaakt. De uitleg op deze website is in het Nederlands, Engels, Frans en Pools.

Goed zo! Cursus Nederlands voor Russen
Goed Zo! is het eerste Nederlandstalige leerboek voor Russischsprekende studenten, geschreven door Hans Boland en Irina Michajlova. Het leerboek is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in de Nederlandse taal en cultuur. De cursus kan doorlopen worden onder begeleiding van een docent, maar zelfstudie kan ook.
De cursus bestaat uit drie delen: Goed zo! 1, Goezo! 2 en een appendix. Uitgeven bij Uitgeverij en boekhandel Pegasus in 2011. ISBN: 9789061432852

Nederlands voor Oekraïners
Onlangs verscheen een beginnerscursus Nederlands voor Oekraïners (Голландська для Українців). Het is een NT2-methode voor Oekraïenssprekenden die geen of heel weinig voorkennis van het Nederlands hebben. Het leidt op tot niveau A1 (Europees Referentie Kader). De methode is geschikt voor zelfstudie of met een taalmaatje, maar ook te gebruiken in groepen. Eveneens is het door de vriendelijke opzet te gebruiken voor kinderen vanaf middelbare schoolleeftijd.

Knaap, Ria van der (2022). Nederlands voor Oekraïners. Basiscursus Nederlands tot en met niveau A1. VanDorp Uitgevers. ISBN 9789461853172

“Нидерландский – это просто” (pdf)
De auteur Anya Renne is een in België woonachtige Russin. Ze heeft naast dit boek een hele serie video”s over de Nederlandse taal gemaakt. Bekijk haar kanaal als je meer wilt leren over België en de Nederlandse (Vlaamse) taal.

Голландский язык – educatieve website
Naast de videoblog is er ook een facebookgroep Голландский язык.

Naar Nederland – zelfstudiepakket
De Nederlandse overheid heeft een studiepakket laten maken met de naam Naar Nederland. Het lespakket bevat lesmateriaal om te leren spreken, luisteren en lezen in het Nederlands. U kunt dit lesmateriaal bestellen of gratis downloaden via deze site. Het pakket is verkrijgbaar in 34 talen, ook in het Russisch en Oekraïens.

Inburgering A1 – via Ad Appel
Ad Appel is bekend van zijn (inburgerings)cursussen naar ERK-niveau A1, A2 en B1. Naast zijn cursusboek is er een YouTubekanaal met oefeningen. Op de pagina met allerlei gratis lesmateriaal op niveau A1 vind je ook de sleutels bij de YouTube-oefeningen.

Russisch alfabet – Tja, dat vreemde alfabet …
Eva den Hartog, van 1987 tot 1 mei 2010 docente Russisch aan het Etty Hillesum Lyceum in Deventer, heeft altijd genoten van de stappen die zij met haar leerlingen zette om het cyrillisch alfabet onder de knie te krijgen. Voor Levende Talen Magazine (2010) schreef ze een artikel over het leren van het alfabet, onder de titel ‘Russisch? Maar dat is toch heel moeilijk?’ Ook lezers zonder enige voorkennis kunnen aan de hand van dit artikel zelf ervaren hoe leuk het is.

Pryv.it (Hallo) – Online vertaalapp Nederlands-Engels-Oekraïens v.v.
Het Friese techbedrijf AppMachine heeft een gratis, zeer gebruiksvriendelijke vertaalapp NL – Engels – Oekraïens gelanceerd voor Oekraïense vluchtelingen. De app Pryv.it hoeft niet gedownload te worden, maar werkt in een browser. Conversaties worden ‘live’ vertaald. Wat ook heel fijn is: je kunt groepsgesprekken voeren (maximaal 15 deelnemers). De gesprekken zijn privé en versleuteld, dus veilig.

Pryv.it (Hallo) voor (zelf)studie.
Gebruik Pryv.it op één telefoon. Je scherm wordt in tweeën gedeeld. Je ziet bijvoorbeeld op de ene helft Nederlands en de andere helft Oekraïens. Spreek de woorden die je wilt leren langzaam en duidelijk in. Je ziet nu wat je hebt ingesproken. Is dat correct? Ja, dan hoor en lees je de vertaling. Speel nog een keer af, zeg na en noteer in je logboekje. Je kunt de app ook gebruiken om te controleren of je de nieuw geleerde woorden correct uitspreekt. Spreek het woord of de zin in en controleer of de app je correct heeft verstaan.

Leerlingen primair en voortgezet onderwijs
Lowan (Ondersteuning Onderwijs Nieuwkomers) is een kennisplatform dat gericht is op het leren van Nederlands door buitenlandse leerlingen in de schoolleeftijd. Zo gauw je de site opent, vind je meteen een apart hoofdstuk ‘Vluchtelingen uit Oekraïne’.
Er is een afdeling primair onderwijs (tot 12 jaar) en een voor secundair onderwijs (12-18 jaar). Elk hebben ze een eigen informatiepagina over het organiseren van onderwijs aan Oekraïense leerlingen en een eigen helpdesk.

Kleurrijker – «Слухайте та навчайтесь»
‘Luister en leer’ is een programma van Uitgeverij Kleurrijker. Je maakt gratis kennis met de Nederlandse taal door te luisteren en na te spreken. Je leert op deze manier belangrijke woorden en korte zinnen om je eerste stappen te zetten in het Nederlands. Het zijn 24 lessen over bijvoorbeeld uitspraak, getallen, groeten, familie, eten en drinken, de klok. Er is een Oekraïense en Russische pdf met de uitgeschreven teksten beschikbaar.

Oekraïens – Radboud in’to Languages
Op de website van het Talencentrum Radboud in’to Languages vindt u een speciale pagina over het Oekraïens met:
– een gratis webinarreeks Oekraïens
– een online groepscursus Oekraïens voor beginners
– handige tips en veelgestelde vragen over Oekraïens

Oekraïens – Talencentrum Rijksuniversiteit Groningen
Op de website van het Talencentrum van de Rijksuniversiteit Groningen vindt u een speciale pagina voor Oekraïners en iedereen die hen helpt met:
– een gratis webinarreeks met in deel 1 hoe het Oekraïens zich verhoudt tot de andere Slavische talen en een korte introductie op de Oekraïense literatuur, en in deel 2 een introductiecursus Oekraïens
– een gratis beginnerscursus Nederlands – Introduction to Dutch MOOC (zie boven)
– zelfstudiesets om veel gebruikte woorden en zinnen in het dagelijks leven te oefenen
Нідерландська для початківців (Nederlands – Oekraïens) en
Нидерландский для начинающих (Nederlands – Russisch) (zie boven).

Stichting Oekraïners in Nederland
De Stichting Oekraïners in Nederland steunt de proactieve integratie van de Oekraïners in de Nederlandse samenleving met tevens het behoud van eigen identiteit, nationale culturele tradities, geloof en het doorgeven van deze tradities aan hun kinderen. Via het hoofdmenu vindt u informatie over de zes Oekraïense weekendscholen in Nederland. Oekraïense kinderen ontmoeten elkaar wekelijks en leren samen.

Facebookgroep NT2 voor Oekraïeners
Deze facebookgroep is om elkaar te helpen aan goed materiaal, woordenlijsten etc. om de vluchtelingen uit Oekraïne op weg te helpen met de Nederlandse taal.
Zowel voor volwassenen als kinderen.

Online lesaanbod Oekraïense taal en cultuur. Een stukje thuis in Nederland
De Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland (NOB) heeft een document gepubliceerd met praktische tips en links naar veelal gratis lesmateriaal, prentenboeken en andere direct bruikbare downloads waarmee je aandacht kunt besteden aan de Oekraïense taal en cultuur. Dit is de rechtstreekse link.

Het document begint met een interview met Christien Breidenbach die de afgelopen jaren op de Nederlandse school in Kiev heeft gewerkt.

Pictokaart Oekraïens
Deze pictokaart bevat ruim 100 basiswoorden met pictogrammen en tekst in het Oekraïens/Nederlands. (Via Lowan). Dit is de gecomprimeerde versie en dit de originele.

Taaltas Oekraïne
Hoe maakt een Nederlander iets duidelijk, zonder een woord Oekraïens te spreken? En hoe doet een Oekraïner dat zonder kennis van het Nederlands?
In Zwolle hebben een paar mensen een handig instrument gemaakt voor de eerste contacten: een Taaltas. Lees hier het relaas van slavist Wim Coster en tekenaar Frans van de Vrande, de bedenkers van de Taaltas.
Het ontwerp kun je gratis downloaden en op andere wijze vermenigvuldigen. Wel onder voorwaarde dat een eventuele opbrengst aan Oekraïne of Giro 555 ten goede komt.

Babadada Online visueel woordenboek – Oekraïens, Russisch en vele andere talen
Babadada is een online visueel woordenboek. Per thema (bijv. school, boerderij, huis, etc.) staan er plaatjes met woorden. Dit visuele woordenboek is in 130+ talen in te zetten en gratis toegankelijk. Dit is de directe link naar Nederlands-Oekraïens en Nederlands-Oekraïens in transcriptie. Dit is de link naar Nederlands-Russisch. Er is ook een woordenboek met Nederlands-Russisch in transcriptie. De transcriptie is niet erg goed, maar kan wel behulpzaam zijn.

Prentenboeken in alle talen
Op initiatief van De VoorleesExpress is er nu de website Prentenboeken in alle talen. Deze website is tot stand gekomen met steun van uitgeverij Lemniscaat. Je vindt er audio-vertalingen van mooie prentenboeken die met veel liefde gemaakt zijn door vrijwilligers en door hen aan je worden voorgelezen. Veel luisterplezier!!

Vanuit De VoorleesExpress hebben we dit initiatief genomen omdat we geloven in de kansen van meertaligheid en omdat we het iedereen gunnen om van mooie prentenboeken te kunnen genieten.

Overig lesmateriaal – via Pegasus uitgeverij en boekhandel
– Bratus, I. (2004). Russko-Gollandskij Razgovornik / Nederlandse taalgids. Evropejskij Dom. ISBN 9785801501666
– Prins, Aai m.m.v. Skoratovskaia, Veronika (2021). Wat & Hoe Russisch. Kosmos Uitgevers. 36e druk. ISBN 9789021576565
– Oekraïens vocabulaireboek (2021). Aanpak gebaseerd op onderwerp – Pinhok languages. ISBN 9789403635286 (Gevonden op de website van Pegasus)
– Leer Oekraïens (2021). (nog) niet leverbaar) – Snel / Gemakkelijk / Efficiënt. 2000 belangrijkste woorden – Pinhok languages. ISBN 9789403635279
– Timofeeva, E.A. en Mepschen, T. (2010) Razgovornyj niderlandskij v dialogach /
Gesproken Nederlands in dialogen. Karo. ISBN 9785992505887 ((nog) niet leverbaar)
– Нидерландский шутя. 150 анекдотов для начального чтения